Türkçe (İngilizce)	Açıklama
Ag	Gümüşün kimyasal simgesi
Agat Taşı	Koyu renkli sert bir taş.
Ağartma	Altın gümüş eşyaların sulandırılmış sülfirik asit (Zaç Yağı) içerisinde temizlenip oksitlerinden arındırılması.
Ajur	Altın veya gümüş levhaların üzerine yapılan motiflerde kıl testere ile lüzumsuz yerlerin boşaltılarak kafeslerin açılması işlemidir.
Akışkanlık	Erimiş alaşımın kalıba iyi akabilme ve kalıbın tam şeklini alabilme özelliğini gösteren karmaşık özellik. Genellikle, aşırı ısıyla ve oksitlenme olmadığında artar. Çok çeşitli deneysel döküm test parçaları tarafından değerlendirilir.
Alafranga	Mıhlamacılıkta altı açık çeşitli yuvalara taş takma tekniği.
Alametifarika	Ürün üstünde ürünü yapan veya satan kişi veya kurumun kimliğini belirten işaret patent.
Alaşım, Alaşım Yapmak	İki ya da daha fazla sayıda metalin, bileşen metallerin ayrı ayrı olduğundan daha iyi ya da daha dengeli özelliklere sahip olacak şekilde genellikle bir arada eritilerek oluşturulmuş bileşimi.
Alaturka	Mıhlama işlmelerinde, taşın foyalı kabara içine sıvama tekniği ile yerleştirilmesi.
Alçı	Erimiş altın alaşım elde edilmesi ve modelin tam ayrıntılı olarak kopyalanması için, hızlı-çöken silis cürufu ve bağlayıcının (etil silisat ya da asit fosfat), form elde etmek için plastik ya da mum model tarafına dökülüp yakıldığı refrakter kalıp.
Alefi	Elmasın pırlanta kesiminde tabla üzerinde oluşan fasetlere verilen isim.
Alman Gümüşü	Bakır, birinç ve %20-25 oranında çinko alaşımı.
Amalgam	Metallerin cıva ile yaptığı alaşım.
Amonyak	Azot ve hidrojen bileşimi, keskin kokulu bir gaz. Kir ve yağ sökücü olarak kullanılır.
Amyant	Altın-gümüş objelerin üzerine konularak kaynak işlemlerinin yapıldığı yanmaz kağıt.
Ana Metal	Altın, gümüş ve platin grubu metaller dışındaki hemen tüm metaller (örneğin; bakır, nikel, çinko). Ancak, alaşım bir araya getirme ya da kaplama yapılan değerli metallerle de ilişkilidir.
Anot	Elektro kaplama,elektroformlama, elektroliz  işleminde metal temin eden pozitif elektrot.
Anti-Eritken Madde	Bir takım alanlarının kaplanması için kullanılan ve kaynağın ıslanmasını ve akmasını önleyen bir bileşik.
Astar	Külçe altın veya metal levhalarının silindirde inceltilerek işlenmeye hazır hale gelmiş hali
Aşırı Isı	Döküm sırasında akışkanlık kazanması için bir metalin ya da sıvılaşmış bir alaşımın erime noktasının üzerindeki ekstra sıcaklık marjıdır ve erimiş metalin vaktinden önce donmaksızın kalıbı doldurmasını mümkün kılar.
Au	Altının kimyasal simgesi
Ayar (Karat)	Metalin kendi cinsinden saflık derecesinin matematiksel ifadesi. Ayrıca, değerli taşların ağırlık birimidir.
Ayar Damgalama	Altın, gümüş ve platin parçalarının saflığının belirtilmesi için, İngiltere Ayar Damgalama Yasasına tabi UK altın ayarlama (analiz) dairesi tarafından damgalanması, ancak diğer ülkelerde genellikle gayri-resmi ayar damgalamaya başvurulmaktadır.
Ayar Kontrolü	Değerli metal karışımlarının saflığının belirlenmesi için değerli metal alaşımının, külçe, ingot, döküm ürünlerinin ve özellikle altın takıların analizi.
Ayar Taşı Suyu	Küçük işlemden doğan çizik, sıyrık, eğe izleri ve ateş lekelerinin giderilmesi için kullanılan doğal, yumuşak kayağantaşı. 2 mm ile 25 mm arasında değişen küçük çubuklar halinde tedarik edilebilir. Suya batırılarak el eğesi gibi, genellikle pomzadan sonra ve cilalamadan önce kullanılır.
Baget	Değerli taşların dikdörtgen prizma halinde kesilmiş şekli.
Bağlantı Kaynağı (Yada Sızdırmaz Kaynak)	Elektronik bir kontrol aygıtıyla sıralanan nokta kaynakların üst üste bindirilmesiyle kesintisiz sızdırmaz kaynak oluşturan art arda gerçekleştirilen nokta kaynak uygulaması; tek nokta kaynakta olduğu gibi, elektrotlar çubuk değil, disk olabilir.
Başlık	Başa konulan süs eşyası, tepelik.
Başlık/Uç (Şalümoyla Kaynatma)	Alev çapını kontrol eden gaz/oksijen karışımı çıkışının türünü (başlık-karışık ya da enjeksiyon-karışık) ve büyüklüğünü açıklar. Gaz hızı, alev uzunluğunu kontrol eder.
Besleme	Döküm katılaştıkça meydana gelen büzülmenin telafi edilmesi için, döküm yolu, döküm ağızlarından erimiş durgun metalin döküm kalıplarına beslenmesi için gereken işlem. Ağırlıktan kaynaklanabilir, aksi takdirde basınçlı olabilir. Beslemenin yetersiz olması, poroziteye ve çekilme boşluğu kusurlarına yol açar.
Beşibiryerde	Sarrafiye ürünü. Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait, beş altın lira gramına eşit altın paranın halk arasındaki ismi.
Beyaz Radyasyon	Tayfın görülebilir ışık aralığında bulunan, dalgaboyu karışık radyasyon (sözgelimi 400-750 nm). Bu radyasyon bazı dalga boyu tepe değerlerini (renk şeritleri) içerebilir, ayrıca kızılötesi ve morötesi radyasyonla da ilişkilidir.
Bezel	Elmasın pırlanta kesiminde tabla üzerinde oluşturulan en büyük yüzeyli sekiz fasetin adı.
Bezeme	Süsleme, dekore etme.
Bileği Taşı	Çelik kalemlerin ağzının keskinleştirildiği dikdörtgen prizma şeklinde sert taş.
Bileşim Çubukları	Eriyebilir çubuklar, cilalama tekerlerine, cilalama derilerine uygulanır; mum ya da sabun bağlı ince öğütülmüş oksitlerden yapılır. Renkler, olası oksit ve kesme gücünü göstermektedir.
Bor Nitrit	Pırlantaya yakın sertlikte ve 1900 °C üzerinde kararlı, son derece yüksek basınç ve sıcaklıklarda üretilen kızıl kara küp taneleri. Özellikle, elmas ile reaksiyon sorun olduğunda kaplanmış yapışkan madde olarak kullanılır.
Boraks	Teneker diye bilinen boraks, kimyada sodyum tetraborat diye geçer. Kuyumcular kaynak yaparken alevin hararetini arttırmak ve kaynaklanacak kısmın yağ ve oksitlerden arınması için temizleyici özelliklerinden yararlanırlar. Kaynak işleminin vazgeçilmez malzemesidir.
Boşaltma	Mıhlama işleminde kullanılan yarım yuvarlak uçlu çelik kalem.
Bronz	Bakır ve çinko alaşımıdır. Bakır, pirinç, çinko alaşımına da aynı ad verilir.
Brose	Takılarda matlaştırma amaçlı aşındırıcı sert keçe.
Broş	Süs iğnesi olarak kullanılan takı.
Buharla Lehimleme	Kuyumculukta kaynak oluşturmada kullanılan katkı maddesi.
Cd	Kadmiyumun simgesi
Cevahir	Arapça’da cevherin çoğul hali. Elmas yakut gibi değerli taşlardan üretilmiş mücevher.
Cilalama	Genellikle zımparadan sonra, perdah tozu cilalayıcı bileşenleriyle dolu fırça ya da döner tekerler kullanılarak metale parlaklığın kazandırıldığı son bitirme aşaması.
Cimar	Yüksek ayarla üretilmiş takılara antik görüntü ve mat has rengi kazandıran kaplama tekniği. Güherçile, sodyum klorürlü su ile karıştırılır. Kaplama yapılacak bu obje bu eriğiye batırılarak işlem tamamlanmış olur.
Cu	Bakır’ın kimyasal simgesi.
Cüruf	Eritilen maddenin boraks, karbonat ve nişadırla temizlenmesinden sonra kalan ramatlık artığı. Kal sistemiyle geri dönüşüm sonrası oluşan posa.
Çapak	Santrifüj veya kum döküm esnasında taşan ve dökülen parçaların ek yerlerindeki fazlalıklara denir.
Çapla	Mıhlayıcılıkta kullanılan düz ağızlı çelik kalem.
Çekme	Zımbanın levhayı bir kalıptan iterek geçirdiği, ancak, levhanın çevresinin radyal çekmenin engelleneceği şekilde sınırlandırıldığı bir levha presleme işlemi. Oluşan şekil, zımbanın çevresine çekilir.
Çentik	Testerenin açtığı gerçek yarık ya da kanal; ayrıca, malzemenin kesme genişliği ve hacmi de maden talaşı haline getirilir.
Çırak	Sanata meraklı, aydınlatılması gereken kabiliyeti keşfedilmiş çocuk.
Çift	Küçük maşa görünümünde tezgah ve kaynak işlemlerinde kullanılan kuyumcu aleti.
Çörüşme	Isıl işlem ve kaynak işlemlerinde, maddenin fiziki görünümünün bozularak pürüzlü hale gelmesi.
Daldırma	Duvarın kendi kalınlığını doldurmasına izin verilen boru-çekme türü (mandrel çekmenin aksine). Genellikle, gerçek duvar kalınlığı artar.
Dekupaj	Dökümden, işlemeden ya da genellikle kaynaklamadan sonra, seyreltik asit ya da dekapaj banyosuna daldırılma yoluyla, yüzeydeki oksitlerin ve eritken maddelerin metalden çözülerek atılması işlemi.
Derece	Pimlerle birbirine bağlanan dişi erkek çerçeve.
Derin Çekme	Derin presleme işlemi; zımba, levhayı kalıptan iter ve levhanın kenarının yarıçaptan kontrollü basınç altında çekilmesine neden olur; böylece nispeten derin şekiller oluşturur. Boru oluşturma işleminin başlatılması için kullanılabilir.
Derin Kalem	Kafkas kalemi de denilen bu stil, zemini oyularak motifleri kabartılan bir mücevher bezeme tekniği.
Diamantin	Elmas tozundan değil, kireçlenmiş alüminyumdan yapılmış cilalama tozu.
Divanhane	Osmanlı döneminin yüzük modası. Ortası tektaş, kenarları elmaslarla çevrili büyük boy yüzüklere verilen isim.
Dolap	Takının cila öncesi bilye ve iğnelerle parlatılması işlemi.
Domlama (Kertme)	Kubbeli bir çukur oluşturmak için blok halinde eş küresel oyuk içerisine küre uçlu keskiyle levha ya da dairenin çekiçlenmesi. Kırpma sonrası, iki eş kubbe içi boş bir küre oluşturacak şekilde lehimlenebilir.
Döküm Tanesi	Küçük parçalar ya da taneler oluşturmak için, erimiş maddenin yavaş yavaş suya dökülerek küçük çakıl taşı büyüklüğünde parçalara bölünerek eritme ve alaşım yapıını kolaylaştıracak şekilde hazırlanan metal ya da alaşımlar. Kesilmiş hurda levhaları, yeniden-eritmenin daha kolaylaştırılması için tane haline getirilebilir.
Döküme elverişlilik	Bir alaşımın eriyebilme, kalıba dökülebilme, yeterli akışkanlığı sağlayabilme, kalıp boşluğunun tam şeklini alabilme ve çatlamadan kalıptan çıkarılabilme özelliği. Tek, basit bir testle ölçülebilmesi zordur.
Döner Döküm	Erimiş madenin, döner kolun ortaya yakın kısmından çevredeki kalıbın içerisine enjekte edilmesi için merkezkaç gücünden yararlanılan döküm yöntemi. Kollar, helezoni yay biçiminde ya da elektrikli olabilir, genellikle, erimiş madde sıcaklığıyla tetiklenen döküme hazır sinyal ayarının alınmasıyla çalışır.
Dövme/Dövme Blok	Çeşitli genişlik ve derinlikte D-Bölme olukların kesildiği çelik bloklar. Boru bölme yapımına başlandığında şeritlerin sivri oluk şeklinde çekiçlenmesi ya da bölme ya da çubuk bölmelerin ayarlanması için kullanılır.
Dövülebilirlik	Aşırı işlem sertleşmesi ve çatlama olmaksızın, yoğun olarak çekiçlenebilme ya da haddelenebilme (yuvarlanabilme) özelliği. Dövülebilirlik, genellikle sıcaklıkla birlikte artar.
Dürtme	Mıhlama işlemlerinde kullanılan yuvarlak uçlu çelik kalem.
Elektroformlama	Özel olarak formüle edilen elektro-kaplama çözeltileri kullanılarak elektrikle iletilen biçimle alt damarlar (katod) üzerindeki metal tortu (çökelme). Parça duvarı, alt damarın çıkarılmasına izin verecek kalınlıktadır. Bu parça, daha sonra, altın takı bileşeni olarak kullanılabilir.
Elektrolit	Suda elektrik akımını ileten çözeltiler oluşturan madde.
Elektroliz	Elektrik enerjisinin kimyasal enerjiye dönüşmesi esnasında meydana gelen işlem. Maddelerinin elektrik yardımıyla ayrıştırılması.
Engele	Mıhlama işleminde kullanılan, üçgen ağızlı çelik kalem.
Faset	Pırlantanın yüzeylerine verilen isim.
Filigran (Telkari)	Altın- gümüş metal üzerine yine ince yassı metal tellerden belli süs ve bezeklerin yapılmasıdır. Bu teller düz, zikzak burmalı, spiral ve örgülü olabilir. Telkari diye bilinen bu teknikle vav, kake diye isimler alırlar.
Fire	İşlenme anında meydana gelen metal kayıpları.
Füsur	Genellikle yuvarlak ve küre biçiminde, metale taş yuvası açma ve pürüz temizleme işleminde kullanılan freze uçları.
Gemoloji	Değerli taş bilimi.
Gemolojist	Değerli taş bilimiyle uğraşan uzman kişi.
Gısbit	Mıhlama işlemi sırasında oluşan maden talaşı.
Grafit	Ametal, toz karbon.
Granülasyon	Altın ve gümüşten yapılmış çok küçük küreciklerin dekoratif tarzda dizilmelerinden meydana gelen işlem.
Grippe	Değerli taşlarda “eski kesim” olarak bilinen taş kesim şekli.
Gursun	Altın-gümüş zemin üstüne vurma işlemiyle halkalar oluşturularak yapılan kumlama tekniğinde, tığ kalınlığında ucu oyuk çelik zımba.
Güherçile	Barut.
Güverse	Altın ve gümüşten yapılan minyatür kürecik.
Hadde	Büyükten küçüğe delikleri numara numara küçülen teli çekerek inceltmede kullanılan çelik alet.
Hakkak	Çelik kalemlerle metal üzerine yazı yazan kalemkar.
Halhal	Ayakbileğine takılan zilli süs eşyası. Ayak bileziği.
Hamlaç	Üfleme borusu. Şalümonun L şeklinde alev çıkaran ayarlı boru kısmı.
Hanut	İşyeri dışındaki kişilere, getirdikleri müşterilerin alışverişlerinden verilen yüzde. Komisyon.
Hap	Altın ve gümüş içi boş top ve bu toplardan oluşan süzme tekdüze takı.
Heştek	Metal parçalarla yarım yuvarlak, küre ve taş yuvası yapımında kullanılan çeşitli boylarda yarım yuvarlak oyukları olan demir alet.
Hurda	Üertim sırasında işlemdışı kalmış toz, parça ve madenler ve kullanım değerini yitirmiş, eritilerek işleme sokulacak takılar.
In	Indiyum’un kimyasal simgesi.
Ir	İridyum’un kimyasal simgesi.
Isıl işlem/tavlama	Madenlerin genişleme özelliklerini yitirmeleri halinde ısıtılarak yumuşatılması işlemi.
Işıl işlem	Madenin parlatılması işlemi. Üretimin son aşaması. Cila.
İfraz	Ramat ve bozuk alaşımlı maddenin tekrar kullanılabilir hale getirilmesi işlemi. Maden arıtma tekniği.
İzabe	Eritme. Metallerin pota içerisinde ateşte ısıtılarak sıvı hale getirilmesi işlemi
Kabara	Altı kapalı, yarım yuvarlak, foyalı, elmas taş yuvası.
Kabaşon	Alt kısmı düz, üst yüzeyi bombe ve traşsız taş.
Kafkas Kalemi	Desenlere kabartma görünüm kazandırmak amacıyla zemini çelik kalemlerle oyma tekniği.
Kakma	Çelik kalem yardımıyla çökertme tekniği.
Kal	Toprak ve kilden hazırlanan çukurda kömür ateş yardımıyla metal külçelerin eritme işlemi.
Kalemkar	Altın ve gümüş metal üzerine, çeşitli çelik kalemlerle yazı ve desen çizen kimse.
Kalfa	Çırak ve usta arasında üretim elemanı. Usta adayı.
Katmer	Metal üzerinde eritme veya alaşım hatası sonucunda oluşan hava boşluğu. Metal kabuğu.
Katot	Elektroliz işleminde (-) kutup.
Kaynak	2 ayrı parça metalin birleştirilmesi. İşlem yapılacak metalin kendi cins ve ayarında yumuşatılmış hali.
Kitlekleme	İnci, mercan,kehribar gibi ürünleri ipek düğümlü iplere dizme işlemi.
Klips	Zincir, kolye,inci, mercan gibi kol ve boyunda kullanılan takıların sabitlenmesini sağlayan özel anahtar.
Kontür	Mücevherlerin üst kısmı olan montürü alttan destekleyen işlenmiş kafesli parçanın ismi.
Kostik	Sodyum hipo sülfat.
Körük	Yakıt olarak genellikle benzinin kullanıldığı, ayakla basılan bir körüğün sağladığı hava ile çalışan klasik şalümo.
Kral Suyu	Selenyum asidi. Altın ve diğer bütün kimyasal bileşiklerini etkileyen 1 litre nitrik asit ve 3 litre hidroklorik asit bileşimi.
Kubbe	Kal sistemiyle elde edilen altın ve gümüşe verilen isim.
Kumlama	Klasik ve modern yöntemlerle takıya mat görünüm veya kalem işlemlerinde görünüme belirginlik vermek amacıyla zemine verilen ince kum vurma işlemi.
Külçe	24 ayar som altın.
Küpe	Kulağa takılan süs eşyası.
Lahit	Kafkas Kalem ustalarının çelik üzerine altın kakma tekniği. Demir üzerine açılan kanalların ağızları dar, dipleri geniş tutularak hazırlanır. Bu kanallara saf altın çekiçle çakılır. Altınlar iyice yerleştiktan ve çapaklar alındıktan sonra demir harlı alevde ısıtılır. Lav zamanı yağa sokularak su verilir.
Lal	Kırmızı renkte süstaşı, alüminyum oksit.
Lamba	Küçük bir gaz deposunun ucundaki alevin ince bir çubukla işleme sokulduğu klasik şalümo.
Lehim	Düşük ısıda eriyebilen, düşük dirençli, kalay ve kurşun karışımı bir çeşit kaynatıcı
Lonca	Osmanlı döneminde, günümüz odalarının işlerini üstlenmiş, manevi değerlere bağlı esnaf birlikleri.
Lup	Mercek. Başta taşların değerlendirmesi olmak üzere metaller üzerinde damgalama ve ince ayrıntıların incelenmesine yardımcı alet.
Lüle Taşı	Kolayca yontulup işlenen, beyaz renkli magnezyum silikat. Eskişehir taşı. Deniz köpüğü.
Malafa	Yüzük ve bilezik yapımında kullanılan, demir bakır alaşımları veya ahşaptan üretilmiş, konik cisim.
Malgama	Altın, gümüş gibi metallerin cıva ile yaptığı alaşım. Cıva yaldızı, tombak.
Markiz	Mekik şeklinde traşlanmış taşlara verilen ad.
Martela	Geniş astar yüzeyleri kalemle düzeltme işlemi.
Maskala	Metal yüzeylerin parlatılmasında kullanılan çelik çubuk.
Mengeç	Metal yüzeylein parlatılmasında kullanılan çelik çubuk.
Mihengir	Nesnelere istenilen ölçüde paralel çizgiler çizmeye ve uzunluk süresini kontrole yarayan ölçme aracı.
Mihenk	Altın ayar tespitinde kullanılan denek taşı. Kalsedon taşı.
Mikron	Kalınlık ölçü birimi. 1mm=100 mikrondur.
Milyem	24 ayar altının 1000 milyem olduğu düşünülerek altın alaşımlarının bu değerlere göre tespiti.
Mine	Dövülmüş renkli cam kırıklarının metal üzerinde hazırlanmış yuvalara fırınlanarak doldurma tekniği.
Miskal	Kuyumculukta özellikle inci gibi ürünlerde kullanılan 4,8 gr’lık ağırlıkölçüsü birimi. Birbuçuk dirhem değerinde eski ağırlık ölçüsü birimi.
Montür	Taşların monte edildiği mücevherin üst kısmı.
Montür	Dar anlamda taşların konduğu, mücevherlerin üst kısmı. Geniş anlamında ise takı, sade işleminin bitmiş hali.
Mücevher	Değerli taşlarla bezenmiş süs eşyası.
Nakkaş	Nakşeden, nakış yapan, bezeyen usta.
Necef	Dağ kristali, mühür yapımında kullanılır.
Ni	Nikel’in kimyasal simgesi.
Nişadır	Amonyak tuzu- Amonyum Klorür.
Nitrik Asit	Kezzap.
Oksit	Hava neminin metal yüzeyinde oluşturduğu katman.
Ons	31,1 gramlık ağırlık ölçüsü.
Pafta	Kuyumcuların küçük boy vida yaptıkları alet.
Pafta	Metal çubuk ve borularla diş açan alet.
Palmer	Mikrometre. Metallerde kalınlık ölçü aleti.
Pandantif	Genellikle sarkıntılı gerdanlıklar için kullanılan ad. Kolye ucu.
Patina	Bakır çalığı. Bakırın hava nemi, oksijeni ile reaksiyonu sonucu oluşan, yeşil renkteki bakır karbonat.
Pb	Kurşun’un kimyasal simgesi.
Pd	Paladyum’un kimyasal simgesi.
Perçin	İki veya daha fazla levhayı birbirine bağlamak için çivinin ezilerek baş durumuna getirilen ucu. Kuyumculukta takının oynak bölümlerinde kaynağın sakıncalı veya gereksiz görülmesi halinde, metalin kendi cinsinden bir telle sabitlenerek, telin her iki ucunun şişirilmesi işlemi.
Perdah	Metal üzerindeki pürüzlerin eğelerle, rendelerle düzeltilmesi.
Pertavsız	Büyüteç.
Pevla	Mühür mumu, bir birim gomalak, iki birim reçine ve bir birim üstübeç karışımı olan, mıhlama ve kalemkarlıkta kullanılanan yapıştırıcı.
Pırlanta	Elmasın traşlanarak prizmatik özelliği kazandırılmış hali.
Pirinç	Bakır ve % 45 çinko ile yapılan alaşım.
Pomza	Isıl işlemler yapılırken mücevherin çabuk ve kolay parlamasını sağlayan yağlı pomad.
Pota	İçinde metal eritilen grifit özel kap.
Prototip	Anakalıp. Dökümhanede kauçuğa alınarak seri üretime geçilecek ürünün sadekar tarafından üretilmiş orijinal hali.
Pt	Platinin kimyasal simgesi.
Ramat	Üretim sırasında engellenemeyen maden kayıplarının atölyenin çöp ve atıklarından geri dönüşümünü sağlama amaç ve tekniği.
Raspa	Özellikle taş yuvası ve metal üzerindeki pürüzlerin giderilmesi işlemlerinde kullanılan, sivri uçlu, keskin kenarlı oluklu üçgen alet.
Rastlama	Yaslama tekniği ile mıhlama işlemi.
Rodaj	Rodyum kaplama.
Rond	Yuvarlak.
Roza	Foyasız olarak traşlanmış elmas. Felemenk. Bir tür elmas yontum şekli.
Rubi	Yakut.
Sarrafiye	Yeni,eski altın ya da para alım satımı
Savat	Niello. Gümüş üzerine özel bir teknikle, kurşun kullanılarak yapılan nakış. Kara nakış.
Sedimantasyon	Çökeltme.
Sıvama	Mıhlamacılıkta, taşın tüm çevresinin metalle kapatılarak gerçekleştirildiği mıhlama   tekniği.
Sn	Kalay.
Süblime	Siyanür.
Şaloma (Şalümo)	Kaynaklama ve ısıl işlemlerde kullanılan, değişik tekniklerle alev üretici alet. Isıtıcı Hamlaç
Şarnel	Kuyumculukta tek başına veya çeşitli ürünlerde eklenti olarak, geniş bir kullanım alanına sahip, madenin kendi cinsinden oluşturulmuş boru.
Takoz	Kuyumcu tezgahında testere ve tesviye işlemlerinin gerçekleştirildiği ahşap çıkıntı.        Mecaz anlamda “külçe” halindeki maden.
Talaz	Dalga bezeme. Kıvrık bezeme şeklindeki motiflere verilen ad.
Tav	Altın- gümüş metallerin ısınma kıvamı. İşlenecek metalde bulunması gereken ısı ve nemin yeterli olması, işlemler sırasında sertleşmiş madene tekrar işlenebilir özellik kazandırma.
Telkari	Çok ince tellerle oluşturulan desenler ve  bu desenlerden takı oluşturmak için kullanılan geleneksel üretim tekniği. Filigre.
Teneker	Sodyum Tetra Borat. Boraks.
Tezyinat	Bezeme, süsleme.
Tire	Fırçalarla parlatılmayan takıların parlatılması amacıyla, bir ucu sabitlenmiş pamuk ipliği için kullanılan terim. İp üzerine sürülen parlatıcılarla yapılan işleme tirelemek denir.
Tombak	Bakır üzerine altın, civa malgamasıyla yapılan kaplama işlemi cıva yaldızı.
Tor	Şalümo alevinin metalin alt ve yanlarına etkisini arttıran, amyant ve ürün arasında kullanılan örgülü demir tel.
Tunç	Kalay, bakır karışımı.
Usta	Zanaatta yüksek becerisi olan.
Vakum	Santrifüj döküm yapılacak alçı derecelerinin içinde hava kalmaması için havanın emilmesi işlemi.
Varak	Altın gümüş gibi madenleri, döverek oluşturulan ince metal yaprak.
Yaldız	İnce kaplama . Elektroliz tekniği ile metalleri değerli metallerle kaplama işlemi. Yüksek ayar, parlak görünüm kazandırılma işlemi.
Yarıbitmiş Ürün	Bitmiş parçalar arasında yer alan ürünlerdir, genellikle, levha, yaprak, sarılı şerit, daire, çubuk, bar, bölme halindedirler. Çoğunlukla tavlanmışlardır ancak yarı-sert olabilirler.
Zaç yağı	Sülfirik asit. Madenler üzerindeki oksit, yağ ve kirden arındırılması işleminde kullanılan temizleyici alet.
Zebercet	Sarı yeşilimsi krizolit.
Zer	Altın.
Zerger	Kuyumcu.
Zergeran	Savat yapan usta.
Zernişani	Kakma ustası.
Zift	Reçine, horasan, asfalt ve yağ karışımından oluşan, kuyumcuların üzerinde altın gümüş levhaları yapıştırarak işledikleri pomad.
Ziynet	Altın gümüş ve değerli taşlarla yapılan süs eşyası.
Zn	Çinko’nun kimyasal simgesi.
Zümrüt	Yeşil renkli berilyum silikat değerli kristal cevher.