Karakter - Kavram	Türkçe Karşılığı	İngilizce Açıklama
Aan Alahçın Hatun	Ulu ana, yer ana, yer ilahesi. Yeryüzünün görüntüsü sayılan ruh.	Great mother, place mother, place god. The soul considered the image of the earth.
Aan Arkıl Oyun	Yakut Şaman inancına göre ilk şaman. Irkıl Ata ya da Irkıl Hoca olarak da geçer.	Yakut Shaman is the first shaman according to his belief. Also known as Irkıl Ata or Irkıl Hoca.
Aan Darhan Toyon	Ev ruhu, ateş ve ocak sahibi. Aileyi kötü ruhlardan koruduğuna inanılır.	House spirit, fire and hearth owner. It is believed to protect the family from evil spirits.
Abaası-Abaahı	Tek ayaklı ve tek gözlü kötü ruhlardır. Yeraltında yaşarlar. İnsanlara zarar vermek için yeryüzüne çıkarlar.	They are one-footed and one-eyed evil spirits. They live underground. They go to earth to harm people.
Abdal-Abidal	Gizli güçleri ve büyü yeteneği olduğuna inanılan, maddi dünyadan vazgeçip kendini Allah yoluna adayan sufi veya erenlere verilen ad.	It is the name given to the Sufi or Eren who are believed to have hidden powers and magical abilities, who give up the material world and devote themselves to the path of Allah.
Abıyaş Kan	Kainatın yaratıcısı sayılan Ülgen’in diğer adlarından biridir.	He is one of the other names of Ülgen, considered the creator of the universe.
Abzar İyase	Evlerin avlusunda veya bahçesinde yaşayan ruh.	Spirit living in the courtyard or garden of the houses.
Adamcıl Kurt	Kurt kadın, geceleri kurt derisine giren kadın.	Werewolf, woman entering the skin of the wolf at night.
Ağ Ana	Tanrı Ülgen’e yaratma gücünü verdiğine inanılan ulu varlık, melek. Koruyucu ruh.	The great being, the angel, believed to give God the power to create your country. Protective spirit.
Ağaç Kişi	Orman adamı, hem kadın hem erkek cinsiyetli şeytani bir karakter.	The forest man is a demonic character, both male and female.
Ağan	Dua anlamında kullanılan bir sözcük.	It's a word used in prayer.
Ahır Zaman	Kıyamet, mahşer, zamanın sonu.	Apocalypse, apocalypse, end of time.
Al Dede	Yurt koruyucusu, Ulu Ana inancından doğan iyi bir ruh.	The protector of the country is a good spirit born from the belief of the Great Mother.
Al Karısı	Peri kızı, Albas ve Albız gibi isimlerle de anılır.	Fairy girl, Albas and Albız is also known by such names.
Alazlama	Kırmızı bir bez parçası yakılarak yapılan törensel bir tedavi şeklidir.	It is a ritual treatment by burning a piece of red cloth.
Albastı	Korkulu ruh, insanlara korku veren şeytani bir figür.	The fearful soul is a demonic figure that is terrifying people.
Aldacı	Ölüm meleği.	Angel of Death.
Aleybanı	Uzun boylu, beyaz tenli ve çıplak olarak tasvir edilen şeytani dişi varlık.	An evil female being portrayed as tall, with white skin and naked.
Alı Kişi	Dağ ruhu.	Mountain spirit.
Alkış	Dua, efsun, söz.	Prayer, enchantment, promise.
Almas-Almıs	Korkutucu, şer bir ruh.	Scary, evil spirit.
Alper Tonga	Türklerin efsanevi kahramanı, ulu atası.	The legendary hero of the Turks, the great ancestor.
Ambar-Ona	Kadınların koruyucusu olan bir varlık.	A woman being a protector.
Ananklar	Suların akışına hükmeden, göze görünmeyen varlıklardır.	They are invisible beings that dominate the flow of water.
Andır	Cehennem hakimi.	Hell judge.
Anka	Kaf dağında yaşadığına inanılan, insan yüzlü ve uzun boyunlu olarak tasvir edilen bir kuş. Simourg, Semender kuşu, Tuğrul.	A bird with a long face and a human face, believed to live on Kaf Mountain. Simourg, Salamander, Tugrul.
Apa-Ama	Kutsal kadın motifi.	Holy woman motif.
Arba-Arva	Efsun, efsunlamak.	Enchant, enchant.
Arçurı	Orman ruhu, şeytani bir varlık.	The spirit of the forest is an evil being.
Arsan-Duolay	Yeraltında yaşayan kötü ruhların başı, lideri.	Head of the evil spirits living underground, leader.
Aşapatman	Falcıların koruyucusu, hayırsever bir ruh. Hastalara yardım eden ara hekim.	Protector of the fortune-telling, a benevolent spirit. Intermediate physician who helps patients.
Atlama	Bu dünya ile öte dünya arasındaki sınırın kalkmasını sembolize eder.	This symbolizes the abolition of the border between the world and the afterlife.
Ayıı	Yaratılış ve iyiliğin sembolü kabul edilen ilahi varlıklar, melekler.	Divine beings, angels, considered the symbol of creation and goodness.
Ayıısıt-Ayııhıt Hatun	Çocukların koruyucusu, yeni doğum yapmış kadınların yardımcısıdır. Ayzıt Hatun adıyla da anılır.	The protector of children is the assistant of women who have just given birth. It is also known as Ayzıt Hatun.
Aza	Yeraltında yaşayan varlıklara verilen genel ad.	The general name given to living things underground.
Azar	Gökyüzü, melekler ve ilahlar anlamına da gelir. Gökyüzünde meleklerin yaşadığına inanılan kat.	The sky also means angels and gods. The floor that is believed to have angels in the sky.
Azar-Bezar	Her nevi hastalık anlamına gelen söz.	A word that means every disease.
Azıktı	Her türlü kılığa girebilen şeytani bir varlık.	An evil entity that can disguis all kinds.
Azmıç	Tek başına yola çıkan insanlara kötülük yapan şeytani bir figür.	An evil figure who does evil to people who set out on their own.
Baay Bayanay	İyi huylu bir orman ruhudur. Avcıları korur, avın iyi geçmesini sağlar.	It is a benign forest spirit. It protects predators and ensures good hunting.
Bahıcı	Bilgiç, din adamı, büyücü, falcı ve hekim anlamlarına gelir. Bahşı ve Baksı olarak da kullanılır.	Bilgiç means cleric, magician, fortune teller and physician. It can also be used as Tip and Baksi.
Bastırık	Korkulu kabuslar gösteren şeytani varlık. Kabustan sonra halsizlik hissedilmesi bu varlığa bağlanırdı.	Evil being showing fearful nightmares. Feelings of weakness after nightmares were attributed to this entity.
Bay	Varlık adlarında kutsallıkla ilişkiyi ifade eden söz.	The word that expresses the relationship to holiness in entity names.
Bayana-Payana	Semavi ruhlardan biridir. Yaşlıların ve yeni doğmuş çocukların koruyucusudur.	He is one of the heavenly souls. It is the protector of the elderly and newborn children.
Bayat	Zengin ve nimeti bol olan demektir. “Ulu Tanrının Adı” anlamına da gelir.	It means rich and abundant. It also means Ad Name of the Great God “.
Bay-Terek	Gökler Alemi, Aralık Dünya ve Yeraltı Alemi’ni birleştirdiğine inanılan kutsal ağaç.	The Heavenly Sky, December The sacred tree that is believed to unite the Earth and the Underworld.
Bedik	İnsanlara ve ev hayvanlarına zarar verdiği düşünülen şeytani varlıklara takılan isimdir.	It is the name of evil beings that are thought to harm humans and pets.
Biçura	Kısa boylu kadın biçiminde tasvir edilen kötü ruhlar.	Evil spirits depicted in the form of short women.
Bizden İyiler	Cinleri tanımlamak için kullanılan söz dizisi.	A sequence of words used to describe goblins.
Bostancı Dede	Kanatlı bir ata sahip, mitolojik karakter.	Mythological character with a winged horse.
Boyu Bir Karış, Sakalı İki (Yedi) Karış	Sakalındaki tüylerden her birinin bir ok olduğuna inanılan, insan benzeri ama gözle görülemeyen bir cin.	A human-like but invisible gin that is believed to have an arrow on each of the feathers on its beard.
Bozkurt	Ulu ata, yol gösterici, kült kahraman statüsünde olan mitolojik bir motif.	It is a mythological motif that has the status of a great ancestor, a guiding and cult hero.
Bura Dohsun	Ateşten yaratılmış şeytani bir varlık.	An evil being created from fire.
Burh	Yağmur koruyucusu, Burkut.	Rain protector, Burkut.
Calın	Yer Ruhu’nun şerefine yapılan törenin adı.	The name of the ceremony in honor of the Earth Spirit.
Can	Öz, tin.	Self, tin.
Cengiz	Yeryüzünde düzeni sağlamak için, Ulu Tanrı’nın öz evladını gönderdiğine dair mitolojik inanışlarda geçen kahramanlardan biridir.	He is one of the heroes of mythological beliefs that the Great God sends His own son to restore order on earth.
Cet	Ata, ecdat.	Assign, ancestor.
Cılka Han	Çocuk doğduğunda, onun kaderini belirleyen iyi ruh.	When the child is born, the good spirit that determines his destiny.
Çak	Çulım şamanlarının, kendi tuttukları koryucu ruhlar.	The corrupt spirits that the shaman shackles hold on their own.
Çay Ninesi	Yaşlı kadın kılığında, ırmakta yaşadığına inanılan bir varlık.	An old woman posing, believed to live in a river.
Çeek Imay	Umay İlahesi’nin, açgözlü bir ruh olarak resmedilmesi ile gerçekleşen bir merasim çeşididir. Bu resime Çeek Imay adı verilir. Sık hastalanan çocuklara derman bulmak amacı ile yapılır.	It is a kind of ceremony which takes place with the painting of Umay Divine as a greedy soul. This picture is called Çekek Imay. It is done with the aim of finding a cure for children who get sick frequently.
Çike	Yanına gelenlere şarkı söyletip, destan anlattıran bir varlık.	An asset that makes people sing along and tell epics.
Çiltanlar	Bütün insanlara koruyuculuk yapıp, onlara mutluluk getirdiklerine inanılan kutsallar. “Kırklar” adıyla da anılırlar.	The saints, who are believed to bring protection to all people and bring them happiness. They are also called “Forties”.
Çor	Hastalık ve bela gibi durumları tanımlaması dışında bir çok farklı durumu da betimleyen, çok anlamlı bir söz.	It is a very meaningful word that describes many different situations besides defining conditions such as illness and trouble.
Çöpçü	Geleneksel tedavi yöntemleri ile hekimlik yapan kadın.	Women who practice medicine with traditional treatment methods.
Dede Korkut	Türk mitolojisinin, ilk yapısını koruyup saklayabilen, evliya ve keramet sahibi, arkaik yapılı bir motifidir. Korkut Ata adıyla da bilinir.	It is an archaic motif of Turkish mythology, which can preserve and hide its first structure, with saints and miracles. It is also known as Korkut Ata.
Dede	Cet, ata. Din büyüklerine, evliyalık katına yükselenlere ve efsane kahramanlarına verilen ad.	Cet, throw it. It is the name given to the elders of religion, those who rise to the level of marriage and the heroes of legend.
Dehgan Baba	Orta Asya halklarının kültürel kahramanlarından biridir. Sade giyimli, hoş görünüşlü ve sağlam yapılı bir ihtiyar olarak tasvir edilir.	He is one of the cultural heroes of the peoples of Central Asia. He is portrayed as an old man dressed in plain clothes, nice looking and solid.
Demir Tırnak	Demir tırnaklı ve demir burunlu, güzel bir kadın olan efsanevi varlık. Ormanlarda yaşadığına inanılır. Jez Tumşuk olarak da anılır.	Mythical being, a beautiful woman with iron nails and an iron nose. It is believed to live in forests. Also known as Jez Tumşuk.
Demircilik	Şamanizm kaynaklı, falcılara ve büyücülere has bir sanat olarak geçer.	It is an art originating from shamanism and unique to fortune-tellers and wizards.
Demiurk	Sözcük anlamı olarak usta, sanatkar demektir. Mecazi anlamda “yaratıcı” yerine kullanılır.	The word literally means master, artist. It is used metaphorically in place of “creative”.
Derviş	Öte dünyaya özgü, ak saçlı, nur saçan ihtiyar.	Another world-specific, white-haired, radiant old man.
Dev	Yeraltındaki karanlıklarda, dağlardaki büyük mağaralarda ya da derin sularda yaşadığına inanılan, insana benzemeyen ve korkunç şekillerde tasvir edilen yaratık. Tepegöz Dev olarak da adalandırılır.	A creature that is believed to live in underground darkness, in large caves in the mountains or in deep water, unlike human beings and depicted in horrible ways. Overhead is also called Giant.
Devlet Kuşu	Cennet kuşu, Hüma, Hümay. Tanrı ile kul arasında aracılık yaptığına inanılır.	Bird of paradise, Huma, Humay. It is believed to mediate between God and His servant.
Diiren	İnsan biçimli kötü ruh.	Evil spirit in human form.
Dirilik Suyu	Ab-ı Hayat. İçildiğinde ölümsüzlük verdiğine inanılan efsanevi su.	Ab-i Hayat. Legendary water, believed to give immortality when drunk.
Divane	İlahi aşkla hayrete düşmüş, evliya ile hemen hemen aynı özellikleri taşıyan varlık.	He is astonished by divine love and possesses almost the same characteristics as the saint.
Dumrul	Dede Korkut boylarından, Deli Dumrul boyunun efsanevi kahramanı.	Dede Korkut tribes, the legendary hero of the crazy Dumrul neck.
Ecinni	Kısa boylu, iri başlı, tüylü ve ters ayaklı olarak tasvir edilen kötü ruh.	Evil spirit depicted as short, with big head, furry and reverse legs.
Efrasiyab	Alper Tonga. Türk halklarının efsanevi kahramanı.	Alper Tonga. The legendary hero of the Turkish peoples.
Efsun	Büyülü içerik taşıyan metin.	Text with magical content.
Ejderha	Pek sık rastlanmamakla beraber, doğa olaylarını sembolize eden kötü ruhlu varlık.	It is not uncommon, but it is an evil spirit that symbolizes natural phenomena.
Emeket	Şamana yol gösteren, yardımcı ruhlardan biridir.	He is one of the auxiliary spirits who guide the shaman.
Er Sokotoh	Yakutlara göre yeryüzüne düşen ilk insan, kımız içme merasiminin ilk kurucusu, ilk ata.	According to the rubies, the first human to fall to earth is the first founder of the drinking pot, the first ancestor.
Erdov-Erdoy	Su ruhunu temsil eden mitolojik varlık. İnsanlara zararı dokunmaz.	Mythological being representing the water spirit. It doesn't hurt people.
Erlik-Yerlik	Yeraltı saltanatının hakimi, bir çok farklı isimle ve özellikle anılır.	The ruler of the reign of the underworld is mentioned in many different names and especially.
Ev İyesi	Her evde bulunduğu sanılan, evi koruyan ve bereketini artıran bir melek.	An angel thought to be in every house, protecting the house and increasing its fertility.
Evliya	Keramet sahibi, ruhlar alemi ile bağlantısı olan, mucizeler yaratabildiklerine inanılan kişiler.	Those who have mercy, who are connected to the realm of spirits, are believed to be able to create miracles.
Fadime-i Zehra	Yeni doğmuş bütün kızları Hal Anası ve cinlerden koruyan varlık.	It protects all the newborn girls from Mother Hal and the demons.
Fallık Kültü	Yaratma becerisi olan gücü temsil eden kült.	Cult representing power with ability to create.
Fatma Ana	Dini-mitolojik inanışa göre, Fatma Ana dünyanın anasıdır. Fatma Nine, Karı Nine, Fatma Karı isimleriyle de anılır.	According to religious-mythological belief, Mother Fatma is the mother of the world. Fatma Nine, Wife Nine, Fatma is also known as the wife.
Gor	Kor.	Blind.
Goroğlu	Köroğlu.	Köroglu.
Gökyüzü	Eski mitolojik düşünce sisteminde, Tanrı’nın bir sembolü.	A symbol of God in the old mythological system of thought.
Gökyüzünün Oğlu	En önemli görevi kurtarıcılık olan, ulu ecdada ait adlardan biridir. Işık şeklinde yeryüzüne düştüklerine inanılır.	It is one of the names of the great ancestor whose most important duty is salvation. They are believed to have fallen to the earth in the form of light.
Gulyabani	Çok farklı şekillerde tasvir edilen korkunç bir varlıktır. Bazı halklar kadın kılığında dolaştığına, bazıları ise gündüzleri mezarda uyuyup geceleri kalktığına inanır. Tüylü, çok büyük ve pis kokulu olarak betimlenir.	It is a terrible being depicted in many different ways. Some peoples believe that they are dressed as women, while others believe that they sleep in the grave during the day and wake up at night. It is described as furry, very big and smelly.
Gülüstan-i Bağ-i İrem	Dünyanın en güzel yeri, cennet bağı.	The most beautiful place in the world, the vineyard of heaven.
Gülüş	İnsanın doğuştan sahip olduğuna inanılan, sihirli bir unsur. Bereketi, bolluğu, tokgözlülüğü ve ölüp dirilmeyi sembolize eder.	It is a magical element that is believed to have human birth. It symbolizes fertility, abundance, toughness and resurrection.
Güneş	Türk mitolojisinde kutsal bir obje. Yaratılış destanına göre gökyüzünün yedinci katında “Gün Ana” bulunur.	A sacred object in Turkish mythology. According to the epic of creation, Ana Mother of the Day ”is located on the seventh floor of the sky.
Hak Aşığı	İlahi bir aşkla Tanrı’ya seslenen kahraman ve saz şairi. Hak aşığı olan kimseye dünyadaki tüm bilimlerin kapısı açılır.	A hero and instrumental poet addressing God with a divine love. Everyone in love with rights in the world opens the door of all sciences.
Hal Anası	Karışık saçlı, büyük başlı, uzun boylu ve beyaz giysili olarak tasvir edilen, göze görünmeyen şeytani bir varlıktır. Yeni doğmuş çocukları öldürdüğüne inanılır.	He is an invisible demonic being portrayed as tall, white-headed, with mixed hair, big head. He is believed to have killed newborn children.
Hal Dili	Al dili olarak da bilinir. Tersine bir dildir. İnanışa göre öte dünya varlıklarının yaşayışları, görünüşleri ve dilleri bu dünyanın tam tersidir.	Also known as Al language. It is a reverse language. It is believed that the lives, appearances and languages ​​of the world beings are the opposite of this world.
Hami Ruh	Koruyucu ruh. Koruyucu ruh, ona verilen kurbanla aynı izleri taşır.	Protective spirit. The protective spirit bears the same marks as the sacrifice given to it.
Han Çingis	Cengiz.	Cengiz.
Han	Ulu, büyük, saygı gösterilen, hürmet edilen demektir. Kaan şeklinde de kullanılan, önemli bir ünvandır.	Great, great, respected, respected. It is an important title used in the form of Kaan.
Haydar	Harmanı savrulduğunda, rüzgarı çağırmak için söylenen harman şarkılarında adı geçen bir varlık. Rüzgar sahibi.	An entity mentioned in the blend songs sung to summon the wind when its blend is thrown. Wind owned.
Helva	Sağlamlığın ve diriliğin kaynağı sayılan, bir tür yiyecek. Kaostan evrene geçişi sembolize eder.	A kind of food that is considered the source of strength and vitality. It symbolizes the transition from chaos to the universe.
Hetonik Varlıklar	Topraktan yaratılmış, yeraltında, mağaralarda ya da kuyularda yaşayan şeytani varlıklar. Çirkin ve biçimsiz olurlar.	Evil beings created from earth, living underground, in caves or wells. They become ugly and formless.
Hıbılık	Özellikle uyuyan insanların üzerine çöküp, öldürene kadar boğazını sıktığına inanılan, kadın görünüşünde tasvir edilen, şeytani ruh.	The demonic spirit, depicted as a woman, believed to be especially on sleeping people and squeezed her throat until it collapsed and killed.
Hızır	Ab-ı Hayat’tan içip ölümsüz olduğuna inanılan, insanların dara düştüğünde yardım istediği efsanevi varlık. Hızır’a evliyalık vasfı da yüklenmiştir.	A legendary being who drinks from Ab-i Hayat, believed to be immortal, and seeks help when people fall into tare. Hızır also has the quality of marriage.
Hortlak	Geceleri mezarından çıkıp, insanlara zarar verdiği düşünülen hayali varlık.	Imaginary being thought to come out of his grave at night and harm people.
Huda	Ulu Yaratan’a verilen isimlerden biri. Kuday, Huday veya Guday olarak da kullanılır. “Allah, Tanrı” anlamına gelmektedir.	One of the names given to the Great Creator. It is also used as Kuday, Huday or Guday. “God, God” means.
Humay	Umay Ana’nın farklı söylenişlerinden biri.	Umay is one of Ana's different sayings.
Huu İney	Hakas efsanelerinde adı geçen, kurt kılığına girdiği söylenen, merhametsiz ve hilekar kadın karakter.	A female character who is mentioned in the legends of Hakas, said to be dressed as a wolf, is a ruthless and deceitful woman.
Hüma Kuşu	Cennet Kuşu, Devlet Kuşu. Eski Yunan’da sürekli tazelenme ve yenilenme anlamına gelen “Feniks” adı ile anılır. Umay Kuşu olarak da bilinir.	Bird of Paradise, State Bird. It is called sürekli Phenix Eski which means continuous renewal and renewal in ancient Greece. Also known as Umay Bird.
Idık-Iduk	Saygı gösterilen, hürmet edilen, kutsal bilinen ve kurbanlık anlamlarına gelen, mitolojik sözcük. Divan-ı Lügat-it Türk’de, kutlu ve mübarek yüzlü her nesne olarak tanımlanmıştır.	Mythological word, which is respected, respected, sacred and known as sacrifice. Divan-ı Lügat-it is defined as every blessed and blessed object in Türk.
Imay İce	Hakas dilinde, Umay Ana’ya verilen bir ad. Mavi ve beyaz kuş kılığına girebildiğine ve küçük çocukların canlarını koruduğuna inanırlardı.	A name given to Mother Umay in the Khakass language. They believed that he could disguise himself as a blue and white bird and to protect the lives of young children.
Isıah	Baharda doğanın tazelenmesini kutlamak için yapılan bayram. Kurbanlar kesilir, kımız içilir ve ortada yakılan odunların üzerinden atlanırdı.	Feast to celebrate the freshening of nature in spring. The victims were slaughtered, smoked, and jumped over the wood burned in the middle.
Işık	Türk destan geleneğinde, önemli bir yere sahip mitolojik bir öğe. Efsanevi kahramanların, ilahi bir ışıktan doğduğu düşünülürdü.	It is a mythological element which has an important place in Turkish epic tradition. Legendary heroes were thought to be born of a divine light.
İblis Kaan	Savaşta cesaret vermesi için çağırılan ruh. Savaş ruhu.	The spirit called for encouragement in war. The spirit of war.
İççi	Nesnelerin içinde olan, olağanüstü doğasını aktaran gizli güç. Koruyucu, iyiliksever ruhlara verilen isim.	The hidden power within the objects that conveys its extraordinary nature. The name given to protective, benevolent spirits.
İdi-İzi	Belli başlı doğal objelerin koruyucusu, koruyucu ruhu anlamındandır. Eski Türk dillerinde, Gökyüzü Tanrısı’nın vasıflarından biridir.	The protector of certain natural objects means the protective spirit. In ancient Turkish languages, it is one of the characteristics of the Sky God.
İlk Ata	İnsanların, boyların ve soyların ilk ecdadı. Dünyanın yaratılış sürecine tanıklık edip, katkıda bulundukları düşünülür.	The first ancestor of humans, tribes and descendants. They are thought to have witnessed and contributed to the creation process of the world.
İmre-İmere	İlkbaharda ortaya çıkıp, ışıklar saçarak gökyüzüne yükseldiğine inanılan bir yer ruhudur. Ekinler İmre-İmere’den sonra ekilir, hayvanlar İmere geçtikten sonra otlağa çıkarılırdı. Günümüzdeki “Cemre” ile ilintili olduğu düşünülmektedir.	It is a place spirit that is believed to emerge in the spring and rise to the sky by shining lights. Crops were planted after İmre-İmere, and animals were taken to pasture after passing to İmere. It is thought to be related to the current re Cemre ”.
İnisiasiya	Bireyin toplumsal konumundaki değişikliği temsil eden merasim. Merasimin başlıca özelliği, atalar dünyası ve gaip ile ilgili gizli bilgilerin verilmesidir. Bu bilgiler gizli “kuş dili” ile aktarılırdı.	Ceremony representing the change in the social position of the individual. The main feature of the ceremony is to provide confidential information about the world of ancestors and the weird. This information was transmitted in secret “bird language..
İskender Zülkarneyn	Ölümsüzlük ve Ab-ı Hayat’ı arayış ile ilgili efsanelerde adı geçen, mitolojik bir karakter. Makedonyalı İskender ile arasında bir bağ yoktur.	A mythological character mentioned in the myths about immortality and the search for Ab-ı Hayat. There is no connection with Alexander of Macedonia.
İye Kııl-İne Kııl	Şamanların, öte dünyada yaşayan ruhlarına verilen isimdir. Baş koruyucu ruhun taşıdığı addır.	It is the name given to the souls of shamans living in the afterlife. Head protector is the name of the soul.
İyehsıt	Hamile kadınlara, doğum zamanında yardım eden varlık. Doğum ilahesi.	Assisting pregnant women at the time of birth. It's a birth.
İye-Yiye	Göze görünmeyen koruyucu ruhlar. Her şeyin bir iye’si, koruyucusu, ruhu olduğuna inanılır.	Invisible protective spirits. It is believed that everything has a heir, a protector, a soul.
İyiler	Kutsallar, evliyalar, erenler.	The saints, the saints, the saints.
Jelmoguz	Çoğu zaman boynuzlu olarak betimlenen, kötü huylu bir varlık. Gücünü, boynuzlarının sayısından aldığı söylenir. Ateş koruyucusudur.	A bad-tempered entity, often portrayed as a horned man. It is said to have its strength from the number of horns. Fire protection.
Jeztırnak	Dağlık yerlerde ya da ormanda yaşadığına inanılan, sihirli bir varlık. Kadın olarak tasvir edilir. Albastı ile ilişkilendirilir.	A magical being believed to live in mountainous areas or in the woods. She is portrayed as a woman. Associated with Albasti.
Jir İyase	Ekinleri ve tarlaları koruyan ruh. Onun koruyuculuğunu ve iyiliğini kazanmak için, her yıl ekinden önce kurban kesilirdi.	The spirit that protects crops and fields. To gain his protection and goodness, the sacrifice was slaughtered each year before his crop.
Kaf Dağı	Masal kuşu Anka’nın yaşadığı mitolojik dağ. Bütün dağların anasıdır. Yeryüzündeki her dağın yeraltından Kaf’a bağlı olduğuna inanılırdı.	Mythological mountain where the fairy tale bird Phoenix lives. Mother of all mountains. Every mountain on earth was believed to be subordinate to Kaf from the underworld.
Kaftar	Büyücü, efsuncu kadın. Bu kadınları gören herkesin kendinden geçip, bayıldığı söylenir.	Sorceress, mythical woman. It is said that everyone who sees these women passes out and faints.
Kaldaz İne	Ulu Ana motifinin, yayılmış adlarından biri.	One of the spread names of the Great Mother motif.
Kam	Kahin, büyücü, alim, hekim, şaman ve bilgiç gibi bir çok anlama gelen sözcük. Baksı, sagun.	Oracle, sorcerer, scholar, physician, shaman and pedant. Bakshi, right.
Kamber Ata	Müzisyenlere ve şarkıcılara verilen ad. Ata sözcüğü, kutsallık vasfı taşıdıklarının kanıtıdır.	Name given to musicians and singers. The word Ata Ata kanı is proof that they have the characteristic of holiness.
Kamgan	Hem dini, hem de dünyevi egemenliği işaret eden, hakanlara verilen bir ad. Hakanlar, aynı anda devlet lideri ve ulu din adamı sayılırlardı.	It is a name given to the hakans, pointing to both religious and worldly sovereignty. At the same time, they were considered as state leaders and great clergymen.
Kan	Hayat gücünün taşıyıcısı, sihirli bir içeriğe sahip, ilahi sembol.	The carrier of life force, a divine symbol with magical content.
Kara Çuha	Göze görünmeyen, insanların peşinde dolaşıp onlara yardım ettiği düşünülen bir varlık. Şans ve talih kavramları ile ilişkilidir.	An invisible entity that is thought to help people chase and help them. It is related to the concepts of luck and fortune.
Kara Kırnak	Suda olan insanlara zarar veren, kadın görünümlü, şeytani bir varlık. Su sahibi.	A woman-looking, evil entity that harms people in the water. Water owner.
Kara Kuş	Şamanlara yardım eden, yardımcı ruhların liderine verilen ad.	The name of the leader of the auxiliary spirits who helped the shamans.
Kara Umay	Çocuk ölümlerinden sorumlu tutulan, Umay motifinden ayrılıp, karanlık bir yapı kazanmış varlık.	The entity that was held responsible for child deaths, separated from the Umay motif and gained a dark structure.
Kara-Kura	Yeni doğum yapmış kadınları korkutan, karanlık dünyanın şeytani varlıklarından biri. Korkuttuğu kişilerin ciğerlerini çıkarıp aldığına inanılmaktadır.	One of the evil beings of the dark world that frightens women who have just given birth. People who are scared are believed to take their lungs out.
Karamat	Uğursuz, kinli, acıklı kötü ruh.	Sinister, grudging, pathetic evil spirit.
Karataban	Geceleri doğan kişiler için kullanılan bir tabir. Uğursuz oldukları söylenirdi.	A phrase used for people born at night. They were said to be sinister.
Kargış	Söz üzerindeki büyü gücünden yararlanarak, istenilen şeye ulaşmak anlamında kullanılan sözcük. Beddua.	Taking advantage of the magic power of the word, the word used to reach the desired thing. Curse.
Kayberen	Dağlarda yaşayıp, hayvanları koruyan iyiliksever ruhlar. Kayıp eren.	Good spirits that live in the mountains and protect animals. Missing.
Kayış Baldır	Çocukları korkutmak için uydurulmuş, mitolojik bir varlık. Ayakları kayıştan olan gulyabani.	A mythological being invented to scare children. The ghoul with his feet off the strap.
Kayrakan	Kışları yeryüzünde, yazları gökyüzünde yaşayan, Tanrı’nın müjdecisi. Sonsuzluğa çare bulan ilk şaman olarak da adı geçer.	It is the herald of God, whose winters live on earth and summers in the sky. He is also the first shaman to cure infinity.
Keçel	Çokbilmiş, ukala, alaycı, asıl kahramanın yardımcısı olan mitolojik bir karakter. Kel adıyla da anılır.	He is a wise, arrogant, cynical, mythological character who is the assistant of the real hero. Also called bald.
Keleeni	Komik görünüşlü ve kekeme olarak betimlenen, şamanlara yardımcı olan ruhlardan biri.	One of the spirits that look funny and help the shamans.
Ker Yutpa	Yeryüzünde yaşayıp, insanları yutan büyük bir yılan.	A great snake that lives on earth and swallows humans.
Kıday Bahsı	Hiçbir doğaüstü varlığın emri altına girmeyen, koruyucu bir ruh. Demircilerin koruyucusu, ilk öğreten, üstat.	A protective spirit that does not come under the command of any supernatural being. The protector of the blacksmith, the first teacher, the master.
Kırat	Köroğlu destanındaki, mitolojik at. Bazı kaynaklarda kanatlı olarak betimlenir.	Mythological horse in Köroğlu epic. It is described as winged in some sources.
Kırk Erenler	Edebi yaşama sahip olduklarına inanılan varlıklar. Kırklar.	They are believed to have literary life. Forties.
Kimsene	Evlere iyilik ve bereket getirdiğine inanılan varlık.	Being believed to bring goodness and blessings to homes.
Kir	Tek ayaklı, tek gözlü ve kel olarak betimlenen, yeraltında yaşayan, kötü ruhlara verilen isim.	One-footed, one-eyed and described as bald, living underground, the name given to the evil spirits.
Koça Kan	Bolluk ve verimlilik için düzenlenen bir tür merasim. Ayrıca bolluğu ve bereketi temsil eden varlığa da aynı isim verilmiştir.	A kind of ceremony for abundance and efficiency. The same name is also given to the entity that represents abundance and fertility.
Kodu Kodu	Nevruz bayramını karşılamak için ya da çok yağmurlu günlerde güneşi çağırmak için oynan oyun.	Game to meet the Nowruz holiday or to summon the sun on very rainy days.
Kor	Yeraltı alemini, yeri, kaosu ve ölümü sembolize eden sözcük.	The word that symbolizes the underworld, place, chaos and death.
Koroosun Ata	Çiçek ruhu. Çiçek hastalığı ile ilgilidir.	Flower spirit. It is related to smallpox.
Kosa	Kodu Kodu oyununun bir diğer adı.	Code is another name for Code.
Körmös	Yeraltındaki ruhlar için kullanılan bir sözdür. Görmez anlamına gelir.	It's a word used for underground souls. It means not see.
Köroğlu	Türk halk kültürü için efsanevi bir kahraman. Goroğlu olarak da bilinir.	A legendary hero for Turkish folk culture. Also known as Goroglu.
Kurumsak	Kurban, kurbanlık anlamına gelen sözcük.	Victim is the word sacrifice.
Kut	Bereket, bolluk, hayat gücü, ruh, can, mutluluk.	Abundance, abundance, life force, spirit, life, happiness.
Kuuçu	Kötü ruhları görüp, onları kovan kişi. Kovucu.	The one who sees evil spirits and fires them. Repellent.
Küöh Bolloh Toyon	Suyun temizliğini sağlayıp, balıkların çoğalmasına yardım eden Su Ruhu.	Water Spirit that helps clean water and help fish grow.
Lokman	Türk halk kültüründe adı sıkça geçen efsanevi hekim. Çok bilen.	He is a legendary physician often mentioned in Turkish folk culture. Very knowledgeable.
Markut	Yaramaz çocukları korkutmak için uydurulan hayali bir kuş.	An imaginary bird invented to scare naughty children.
May Ene	Umay Ana için kullanılan isimlerden biri.	Umay is one of the names used for Ana.
Mehrikan	Sonbaharın ilk günlerinde kutlanan bayram. Mahsul bayramı ya da Hazan bayramı olarak da bilinir.	Feast celebrated in the early days of autumn. It is also known as Crop Festival or Hazan Festival.
Mıstan	İhtiyar bir kadın olarak betimlenen, insanların kanını topuklarından emen, şeytani bir varlık.	An evil being, depicted as an old woman, sucking people's blood out of their heels.
Mite	Ormanlarda ve dağlarda yaşadığına inanılan, kaçırdığı genç kızların kanını emen, kötü huylu bir varlık. Mıstan’dan farklı olarak kanı dizkapaklarından emer.	An evil-natured being believed to live in forests and mountains, sucking the blood of the young girls he kidnapped. Unlike mystery, it absorbs blood from the kneecaps.
Nasrettin Hoca	Türk mitolojik zemininde yaratılmış bir karakterdir. Fıkralarında en eski inanç ve inanışların izlerine rastlanmaktadır.	It is a character created on Turkish mythological background. In the anecdotes, traces of the oldest beliefs and beliefs are found.
Nazarlık	Üste giyilen giysiye takıldığında, göze gelme ve büyüden koruduğuna inanılan nesne. Nazarlık taşımak, çok eskilere dayanan bir gelenektir.	The object that is believed to protect against eye and magic when worn on top of the garment. The amulet is an old tradition.
Nekir-Münkir	Mezarda ölüleri sorgulayan meleklerin adı. İnkir ve Minkir olarak da bilinirler.	The name of the angels questioning the dead in the tomb. They are also known as Incir and Minkir.
Nevruz	Yeni Gün Bayramı, Bahar Bayramı ya da Yaz Bayramı diye de adlandırılır. Türk kültüründe doğadaki değişiklikler ile hayatın tazelenmesine dair duyulan coşku Nevruz gibi bir çok merasim ile kutlanırdı. Nevruz Bayramı dört hafta sürerdi.	It is also called New Day Day, Spring Day or Summer Day. Enthusiasm for the renewal of life with the changes in nature in Turkish culture was celebrated with many ceremonies like Nevruz. Nowruz Feast lasted four weeks.
Obur	Geceleri mezarından çıkıp, insanları rahatsız eden ve önüne çıkan her şeyi yediğine inanılan, kötü ruhlu bir varlık. Hortlak inancı ile benzer özellikler gösterir.	An evil creature who comes out of his grave at night, disturbing people and eating everything that comes in front of him. It has similar characteristics with the spook belief.
Oğuz	Türk kültüründe, ilk ata, devletin kurucusu, savaş kahramanı olarak görülen mitolojik karakter. Bazı görüşlerde Oğuz Han ilk insan olarak değerlendirilir. Oğuz Kağan destanında, doğumu mucizevi öğeler ile anlatılır. Türk mitlerinde, efsane kahramanlarının gökten inen bir ışık ile doğumu çokça kullanılmıştır.	Mythological character seen in Turkish culture as the first ancestor, the founder of the state, the hero of the war. In some views, Oguz Khan is considered the first person. Oguz Kagan epic, the birth is told with miraculous elements. In Turkish myths, the birth of legendary heroes with a light descending from the sky has been widely used.
Okay-Okkay	Su altında yaşayan, öte dünya ile bağlantılı bir büyücü. İnsan kanından meydana gelen denizler ile çevrili bir evi olduğu düşünülür.	A magician who lives underwater, connected to the afterlife. It is thought to have a house surrounded by seas made up of human blood.
Okçu	Bilgiç, büyücü, efsuncu.	Pedantic, magician, magician.
Ok-Yay	Ulu Ana yani Umay’ın mitolojik mecazlarından biri. Ok, özellikle şaman ritüellerinde çok önemli bir yere sahiptir. Şamanların kamlık törenlerini davulla değil, ok ile gerçekleştirdiklerine dair bilgiler mevcuttur.	It is one of the mythological metaphors of the Great Mother, Umay. The arrow is particularly important in shamanic rituals. There is information that shamans perform their camouflage ceremonies with arrows, not drums.
Omacı	Küçük çocukları korkutmak amacıyla uydurulmuş hayali bir varlık. Anlam açısından olmasa da fonetik olarak Umay İce ile bağlantısı vardır. Farklı bölgelerde Umacı, Hommu Homucuk ve Hummu Hommucuk şeklinde de adlandırılmıştır.	A fictitious being invented to scare young children. Although not in terms of meaning, it is phonetically related to Umay Ice. It is also called as Umaci, Hommu Homucuk and Hummu Hommucuk in different regions.
Oran Telekey	Nerede yaşadığı tam olarak bilinmeyen mitolojik bir varlık. Uryanhaylar’a göre, yeryüzü, dağ, orman ve akarsuların hepsi Oran Telekey’dir.	It's a mythological being where it doesn't exactly exist. According to Uryanhaylar, the earth, mountains, forests and rivers are all Oran Telekey.
Otacı	İlaç yapan, hekim, tedavi eden gibi anlamlara gelen sözcük. Oducu ve Otucu gibi söylenişleri de mevcuttur.	Medication, physician, word that means such as treating. There are also pronunciations such as Oducu and Otucu.
Ovsal-Oysal	Kötülük verici, kötü, acımasız anlamına gelir. Çuvaşlar’da “usal” adı ile bilinir ve kadınlarla birlikte olan, kötü tabiatlı, gulyabani, acımasız su ruhu olarak tanımlanır.	Evil means evil, cruel. In Chuvash, it is known as “usal ve and is defined as the evil nature, ghoul, cruel water spirit with women.
Oy İyese	Ev iyesi. Evi koruyan melek.	The house is good. Angel guarding the house.
Ozan	Diğer alemden haber verebilen, geçmişi ve geleceği görebilen, şiirsel mitolojik kahraman. Güzel konuşma becerisine sahiptirler. Korkut Ata’nın da ozanlık vasfından bahsedilmektedir.	A poetic mythological hero who can tell the other world, see the past and the future. They have good speaking skills. Korkut Ata is also mentioned as a minstrel character.
Öbür Dünya	Yaşadığımız dünyaya karşı gelen, yer olarak bu dünyadan çok uzaklarda olduğu düşünülen, evrenin bir parçası. Öbür dünya varlıkları ile bu dünya varlıkları şekil olarak birbirlerinden farklı tasvir edilmektedir. Şaman inanışına göre öte dünyada olan her şey asimetrik görünüşlüdür. Öbür dünyada, bu dünyanın tam tersi olarak düşünülür. Buna göre burada aydınlık ise orada karanlık yaşanmaktadır.	It is a part of the universe that opposes the world we live in, which is thought to be far from this world. Other world beings and these world beings are depicted differently in shape. According to the shamanic belief, everything in the afterlife is asymmetrical. In the other world, it is considered the opposite of this world. According to this, if there is light there is darkness.
Ölüm	Ruhun, bulunduğu bedeni dönmemek üzere terketmesi şeklinde açıklansa da Dede Korkut kitabında uyku için “küçük ölüm” denmektedir. Bu bağlamda ruhun insan bedenini uyku halindeyken ya da hastayken de terkettiği düşünülürdü. Eski Türkler ölümün bir son olmadığına, ölümden sonra yaşama ve ahirete inanırlardı.	Although it is explained that the soul leaves the body without being returned, Dede Korkut calls it “small death için for sleeping. In this context, it was thought that the soul left the human body while sleeping or sick. The ancient Turks believed that death was not the end, life after death and the Hereafter.
Ölümden Kaçma	Ölümle mücadele etme, ölümsüzlüğü arama motifi.  Ab-ı hayatı bulma çabalarını konu alan bir çok hikayeye kaynaklık etmiş anlayış biçimi.	Motivation to combat death, search for immortality. A form of understanding that has been the source of many stories about the efforts of finding life.
Ötüken	Eski Türkler için kutsal bir yer, devletleri gibi taptıkları yer. Ötüken bir ülke olarak düşünülür.	It is a sacred place for the ancient Turks, the place they worship like their states. It is considered as a country.
Papay	İskit mitolojisindeki yedi ilahi yaratıktan biri. Yükseklik anlamı veren bir sözcük olarak kullanılması bakımından gök ruhları ile ilgilidir.	One of the seven divine creatures in Scythian mythology. It refers to the spirits of the sky in terms of its use as a word that gives meaning to height.
Parmak Çocuk	Bereket ve bolluk anlamları yüklenmiş, mitolojik bir karakter. İrkeyel, İlkeyer, İrkenek, Erkejeel ve Erkejey gibi isimlerle de bilinir. Hakkında pek bir bilgi yoktur.	It is a mythological character with meanings of abundance and abundance. Irkeyel, Ilker, Irkenek, Erkejeel and Erkejey is also known by such names. There is not much information about it.
Payne	Kumandinlere göre her boyu koruyan bir ruh vardır. Bu ruhlara Payne adı verilir. Payne Bayramı adı altında, ruha at kurban ederlerdi. Bir boy ne kadar kalabalıksa, Payne’sinin de o kadar güçlü olduğu düşünülürdü. Hatta boy içerisindeki şamanların gücünü kıyaslamak için de Payne ruhu kullanılırdı. Bir boyda ne kadar az hastalık ve ölüm varsa, o boyun şamanı ve Payne’sinin çok kuvvetli olduğu söylenirdi.	According to the commanders, there is a soul that protects every length. These spirits are called Payne. Under the name of Payne Feast, they sacrificed a horse to the soul. The larger the size, the more powerful Payne was thought to be. Even the Payne spirit was used to compare the power of shamans in stature. No matter how few diseases and deaths in a height, the neck shaman and Payne were said to be very strong.
Peg	Cin ve şeytanların toplandığına inanılan harabelere verilen isim.	It is the name of the ruins believed to have gathered gin and demons.
Peri	Kelime anlamı olarak görünmeyen, gizli güç demektir. Türk mitolojisinde perilerin Kaf Dağı’nda yaşadığına dair bir inanç vardır. Periler, göklerde dolaşabilir, istedikleri hayvanın kılığına girebilirdi. Onları görünmez yapan sihirli kıyafetleri vardır. Cinlerden farklı olarak kendilerine ait isimleri olurdu.	The word literally means unseen, hidden power. In Turkish mythology, there is a belief that fairies live on Mount Kaf. Fairies could wander through the skies and disguis themselves as animals of their choice. They have magic attire that makes them invisible. Unlike jinn, they had their own names.
Pir	Göze görünmeyen, keramet sahibi varlıklara verilen isimlerden biri. Evliya ve koruyucu ruh özellikleri taşırlar. Korkut Ata’nın da bir pir olarak adlandırıldığı kaynaklar vardır.	One of the names given to the invisible, miraculous beings. They have the characteristics of saints and protective spirit. There are also sources in which Korkut Ata is called a pir.
Porhan	Şamanın taşıdığı adlardan biri. Gerçek güçlü porhanların, atalar arasından çıktığına inanılırdı. Porhanlık öğrenilen bir şey olarak görülmezdi.	It's one of those shaman's names. It was believed that true powerful porhans emerged from the ancestors. Porchiness was not seen as something learned.
Pura-Pura Kan	Şamanların gökyüzüne çıkmak için kullandıkları, kurt başlı atların adı. Bu atlar şamanları kötü ruhlardan korurdu.	The name of the wolf-headed horses used by shamans to ascend to the sky. These horses would protect shamans from evil spirits.
Ritüel	Başlıca konusu dünyanın yaratılışı, kuralları ve yaratılış süreci olan geleneksel ve kültürel olay. Bazı araştırmacılara göre ritüel geleneği dilden bile eskidir.	The traditional and cultural event, whose main subject is the creation of the world, its rules and the process of creation. According to some researchers, ritual tradition is even older than language.
Ruh	Doğaüstü varlıkların çeşitli kategorilerini anlamlandırmak için kullanılan bir terimdir. Cisimsiz ve maddi olmayan inanç bu anlayışın temelini oluşturur.	A term used to interpret various categories of supernatural beings. Bodyless and immaterial belief forms the basis of this understanding.
Saç	Özellikle büyü gücünü temsil etmesi bakımından saçlı olmak çok önemliydi. İnsanın “can”ının kan ve gözlerde olduğu gibi saçta da olacağına inanılırdı. Bu yüzden saç kesmek törensel özellikler taşırdı. Kesilen saç, kötü ruhların eline geçmemesi için yakılır ya da saklanırdı. Aksi halde saçı kesilen kişinin hastalanacağı düşünülürdü.	It was very important to have hair, especially as it represented the power of magic. It was believed that one's "soul" would be in the hair as well as in the blood and eyes. So cutting hair had ceremonial features. The cut hair would be burned or hidden to prevent the evil spirits from reaching it. Otherwise, it was thought that the person whose hair was cut would get sick.
Sağ-Sol	Mitolojik sistemlerde başlıca zıtlıklardan biridir. Sağ, olumlu ve doğru, sol ise olumsuz özellikler ile özdeşleştirilmiştir. Sağ-sol zıtlığı, ilk çağlarda siyah-beyaz renk sembolleri ile gösterilmekteydi.	It is one of the major contradictions in mythological systems. Right, positive and right, left is identified with negative features. Right-left contrast was shown in black and white color symbols in the early ages.
Sah	Yakutlarda en ulu güçlerden birinin adı. Saka Türklerinde Sah kelimesi “Tanrı” anlamına gelmekteydi fakat zamanla bu anlamı unutulmuştur.	It's the name of one of the greatest powers in rubies. In the Saka Turks the word Sah meant “God ama, but this meaning was forgotten in time.
Sahab	Sahip, iye. Her evde olduğuna inanılan peri. Ev temiz tutulmazsa ev halkını cezalandırıp, evin tüm bereketini kaçırırılardı.	Massa. Fairy believed to be in every house. If the house was not kept clean, they would punish the household and kidnap the abundance of the house.
Sarı Ene-Sarı Eney	Ulu Ana’ya verilen isimlerden biri. Umay Ene’nin değişime uğramış şeklidir.	One of the names given to the Great Mother. Umay is the changed form of Ene.
Sarı Kız	Orta Asya Türklerine göre derelerde ve sulak yerlerde yaşayan, kutsallık ve evliyalık taşıyan mitolojik bir karakter. Rivayete göre Sarı Kız’ın saçını alan birisi ona da sahip olmuş sayılırdı. Sarı Gız, Sarıçaç ve Dağ İyesi Sarı Kız gibi isimlerle de anılırdı. Sarı Kız’ın mezarının Kaz Dağında olduğu söylenir.	According to Central Asian Turks, it is a mythological character living in creeks and wetlands, carrying holiness and marriage. Rumor has it that someone who bought Yellow Girl's hair was considered to have owned her. He was also known as Sarı Gız, Sarıçaç and Sarı Mountain. Yellow Girl’s grave is said to be on Mount Ida.
Sarıkan	Şamanizme göre bir ayağı diğerinden kısa olarak tasvir edilen bir putun adı. Eski Türkçede ejderha anlamına geldiği düşünülmektedir.	According to shamanism, the name of an idol whose one foot is shorter than the other. It is thought that it means dragon in Old Turkish.
Saya	Hayvancılıkla uğraşanları koruyan ruhun adı.	The name of the spirit that protects those who deal with livestock.
Sazakan	Gökyüzünde dolaştığına inanılan şeytani bir varlık. Sazakan’ın ortaya çıkması, çok yağmur yağacağına ve bol mahsül olacağına işaret ederdi. Ejderha benzeri kocaman bir yaratık gibi tasvir edilir.	An evil being believed to wander through the sky. The emergence of Sazakan would indicate that it would rain a lot and there would be plenty of crops. He is portrayed as a huge dragon-like creature.
Semender	Efsanelere göre bedeni ufak, gagası büyük mitolojik bir kuş. Büyülü bir sese sahip bu kuş, Anka, Gegenus, Simurg veya Feniks olarak da adlandırılırdı.	According to legends, it is a mythological bird with a small body and a big beak. This bird with a magical voice was also called Phoenix, Gegenus, Simurg or Phenix.
Semeni	Üreme ve verimliliğin kutsal sembolü. Gece ve gündüzün eşit olduğu gün Semeni Töreni yapılırdı. Bereket sembolü olduğundan çöpe atılmaz, akarsuya bırakılırdı. Semeni’yi bayram yemeği olarak hazırlama işi sadece kadınlara verilirdi. Semeni pişirilirken kadınlar kazanın çevresinde dans edip şarkı söylerdi.	Sacred symbol of reproduction and fertility. Semeni Ceremony was held on the day when day and night were equal. Since it is a symbol of fertility, it would not be thrown away and left to the river. The work of preparing Semeni as a holiday meal was given only to women. While the semen was cooked, women danced and sang around the accident.
Simurg	Kaf Dağında yaşayan efsanevi kuşa verilen isimlerden biri. Kelime anlamı olarak kara kuş ya da otuz kuş şeklinde farklı açıklamalar mevcuttur. Semürk, Anka, Feniks gibi değişik isimlere de sahiptir.	He is one of the names given to the legendary bird that lives on Kaf Mountain. There are different explanations in the meaning of the word black bird or thirty bird. Semürk, Anka, Feniks also has different names.
Son Çarşamba	Kış mevsiminin ve yılın son ayına denk gelen son Çarşamba. Bu günde mezar ziyaretleri yapılıp, ölülerin ruhuna dua okunurdu. Bu günün gecesinde ise ateş yakılır ve üzerinden yedi defa atlanırdı. Bu törenin amacı, geçmiş yılın dertlerinden kurtulup, yeni yıla sağsalim girebilmek ve belalardan kurtulmaktı. Ahır Çarşamba diye de bilinir.	The last Wednesday of the winter and the last month of the year. On this day, grave visits were made and prayer was read to the souls of the dead. On the night of this day, the fire was lit and jumped seven times. The aim of this ceremony was to get rid of the troubles of the previous year, enter the new year alive and get rid of the troubles. The barn is also known as Wednesday.
Soyha	Ölen birinin ardından yas tutulurken, ölünün kıyafetleri ortaya yığılırdı. Bu kıyafet yığınına soyha denirdi.	The mourning was followed by the death of a deceased person, and the clothes of the deceased collapsed. This pile of clothes was called soyha.
Su	Yaratılışın başlıca unsuru olarak görülür. Su, ilk kaosu temsil ederdi.	It is seen as the main element of creation. Water represented the first chaos.
Sulukun	Yaratılmış ilk insanın, iki oğlundan biri olarak bilinir. Kısa boylu ve kaşsız olarak tasvir edilir, sualtının hükümdarıdır.	He was known as one of two sons of the first human being ever created. He is depicted as short and without eyebrow, he is the ruler of underwater.
Sut Katın	Kadın görünümünde betimlenen, geceleri köylerin çevresinde dolaşan bir orman ruhu.	A forest spirit depicted in female appearance, wandering around the villages at night.
Suyla	Güneşin kırıntılarından oluştuğu düşünülen, insanlara yardım eden bir ruh. Ülgen’e hizmet eder.	A soul that is thought to be composed of the crumbs of the sun, helping people. Serves your country.
Süt Gölü	Gökyüzünün üçüncü katında olan ve tüm hayatın kaynağı sayılan göl. Umay Ana’nın da orada bulunduğuna inanılır.	The lake on the third floor of the sky, considered the source of all life. Umay is also believed to be there.
Şalık	Avcıları koruyan, avın iyi geçmesine yardım eden ruhlardan biri. Ülgen’in insanları kötü ruhlardan korumak için onu gönderdiği söylenirdi.	He's one of the spirits who protect the hunters, help the hunt go well. It was said that Ülgen sent him to protect people from evil spirits.
Şaman	İki dünya arasında aracılık etmek, ölüleri diriltmek ve ruhları çağırmak gibi olağanüstü şeyler yapabilen ,ruhlar dünyası ile insanlar arasında temsilcilik görevi gören kimse. Şamanlar liderlik vasfına sahiplerdi. Gelecekten haber vererek kahin, hastaları iyileştirerek tabip ünvanlarını da almışlardı.	A person who can do extraordinary things such as mediating between the two worlds, resurrecting the dead and inviting spirits, acting as a representative between the world of souls and people. The shamans had leadership qualities. By informing the future, the oracle had healed the patients and received their medical titles.
Şaştı Aziz	Nogay kahramanlarının ata cet ruhu. En güçlü Kazak evliyalarından sayılırdı.	The spirit of the horse cet of Nogai heroes. He was considered one of the most powerful Kazakh saints.
Şer Vakti	Akşam karanlığının çökmeye başladığı zaman dilimi. Bu saatlerde uyumak hayra yorulmazdı. Güneşin doğuşu ve batışını izlemenin iyi şeyler getirmeyeceği zannedilirdi.	It's the time period when the darkness begins to collapse. Sleeping at this time would not be tired. It was thought that watching the sunrise and sunset would not bring good things.
Şeşe	Sadece geceleri uçan ve erkek çocuklara  zarar veren, şeytani bir kuş. Bu kuşun girdiği evdeki bebeğin öleceğine inanılırdı.	An evil bird that only flies at night and harms boys. It was believed that the baby in the house where this bird entered would die.
Şimiltey	Altay efsanelerine göre yeraltının sahibi, yer altı alemine bağlı tüm kadın şamanların lideridir.	According to the Altai legends, the owner of the underground is the leader of all female shamans connected to the underworld.
Şulbus-Sulmus	Tek gözlü, küçük burunlu kötü ruhlar. Şekil değiştirip kılıktan kılığa girer ve mağaralarda yaşarlardı.	Evil spirits with one eye, little nose. They would change their shape and disguise themselves and live in caves.
Şurele	Tek gözlü, tek ayaklı, tek kollu bir şeytan adı. Kötü huylu bir orman ruhudur.	A one-eyed, one-footed, one-armed demon. It's a bad-tempered forest spirit.
Şülen	Kurban ziyafeti ve kurban yemeğinin adı.	Victim feast and the name of the sacrificial dinner.
Tapdık	Şeytani varlıkları temizlemek için gökten yere indiğine inanılan efsane kahramanlarından biri.	He is one of the mythical heroes believed to descend from the sky to clear evil beings.
Targitay	Sakların ulu atası, Papay’ın oğlu. İlk insan.	The great ancestor of the secrets, the son of Papay. First human.
Tarı	Tanrı adının kullanılan değişik şekillerinden biri.	One of the different forms of the name of God.
Taskıl	Dağ isimleri ile kullanılan bir kelime. Tanrılar yurdu anlamında da kullanılır.	A word used with mountain names. It is also used as a land of gods.
Taşkın	Felaket sembolü, dünyanın sonunu bildiren işaret.	Disaster symbol, sign informing the end of the world.
Taz Kaan	Ulu Yer Ana’nın mecazlarından biridir. Bir inanışa göre Ülgen’in karısı, başka bir inanışa göre ise annesidir.	Ulu is one of the metaphors of Mother Earth. According to one belief Ülgen’s wife, according to another belief is the mother.
Tengri Han	Hunlar’a ait olduğu düşünülen bir tapınak. Tapınağın içinde aynı ada sahip bir put olduğundan bahsedilir. Kumuklar da kutsal saydıkları ağaca aynı ismi vermişlerdir.	A temple thought to belong to the Huns. There is an idol with the same name in the temple. Kumuks have given the same name to the tree, which they consider sacred.
Tepegöz	Yeraltı alemiyle bağlantılı, şeytani bir ruh. Jalgızgöz ve Kellegöz gibi değişik söylenişleri vardır. İnsan eti yiyerek beslenirler.	An evil spirit connected to the underworld. There are different sayings like Jalgızgöz and Kellegöz. They eat by eating human flesh.
Teyran	Tek ayaklı ve tek elli şeytani bir varlık.	One-footed and one-handed evil.
Tılsım	Gagauzlara göre, hem canlı hem de cansız varlıklar şeklinde görünebilen hayali varlıklar. Tılsımlardan korunabilmek için kurban kesilirdi.	According to the Gagauzes, they are fictitious entities that can appear as both living and inanimate beings. The victim was slaughtered to protect them from the talisman.
Tın	Ruh, can, nefes.	Spirit, soul, breath.
Toybodım	Öbür dünyada var olduğuna inanılan ırmak. Bu ırmağın kenarında su ejderhalarının yaşadığı düşünülürdü.	A river believed to exist in the afterlife. It was thought that water dragons lived on the edge of this river.
Tös-Töz	Altay inanışına göre, evreni yöneten ruhlar ikiye ayrılırdı. Töz bu ruhlardan biridir. Kelime anlamı olarak köken başlangıç anlamına gelir. Töz, ataların göstergesi olan bir varlıktır.	According to the Altaic belief, the spirits governing the universe were divided into two. Substance is one of these souls. The word literally means origin starting. Substance is an entity that is indicative of ancestors.
Tura	En yüce güç, tek ulu varlık. Tengri sözcüğünün başka bir şeklidir.	The supreme power is the only supreme being. It is another form of the word Tengri.
Türk Mitolojisi Sözlüğü
Tüşimel	Oğuz Kağan destanında adı geçen, gaipten haberler verip, rüya tabiri yapan bilgiç. Geleceği gören, gelecekten haber veren.	Oguz Kagan epic, the news of the strange, the dream is the expression of the pedant. Seeing the future, foretelling the future.
Ubay Ene	Umay’a verilen isimlerden biri.	One of the names given to Umay.
Ucubılık	Rivayete göre normal insanların boyu Ucubılık’ın topuğuna kadar ancak gelirmiş. Azrail’in bile gücü onun canını almaya yetmezmiş.	Rumor has it that normal people only reach the heels of Freak. Even the grim reaper couldn't take his life.
Uçmak	Şamanizme göre cennete verilen isim. Ruhun bedeni terk ederken kuş şekline büründüğü söylenir.	Shamanism is the name given to heaven. It is said that the soul takes the form of a bird as it leaves the body.
Uçuh	Özel olarak verilen kurban. Örneğin bir hastalığı tedavi etmek için belli bir hayvan seçilir ve kurban edilirdi.	Special victim. For example, to treat a disease, a particular animal would be selected and sacrificed.
Uçuk	Bir insanın ağzını şeytan yaladığı zaman uçuk çıktığına inanılırdı. Uçuğun ruhların küsmesi sonucu oluştuğu düşünülürdü. Ateş ya da su ile tedavi edilirdi.	It was believed that when a person licked his mouth, the devil licked his mouth. It was thought that herpes were caused by the spirits shrinking. He was treated with fever or water.
Ugan-Uğan	Her şeye kadir, her şeye gücü yeten. Tanrı.	Almighty, omnipotent. God.
Uğur	Yola çıkılırken çağırılan, yolculuğun güvenli geçmesi için yardım istenen yol iyesi.	It is the road that is called on the way out and is asked for help to pass the journey safely.
Uğuzlar	Eski inanışlara göre, boyları normal insanlardan çok uzun olan, iri cüsseli azman varlıklar.	According to ancient beliefs, large-sized crossbreed beings who are much taller than normal people.
Ulu Ana	Bolluk ve bereketin koruyucusu, yaratıcısı. Yeryüzündeki her şeye hayat veren mitolojik varlık.	Protector, creator of abundance and abundance. Mythological being that gives life to everything on earth.
Uluk Türük	Şaman ruhu ve atalar ruhu olarak bilinen varlık. En büyük koruyucu ruhlardan biridir. Ulu Türk.	Being known as the spirit of the shaman and the spirit of the ancestors. He is one of the greatest protective souls. Great Turk.
Uluu Toyon	Bir takım görüşlere göre, gök ruhlarının lideri ve şamanların koruyucusu olan varlık. Gökyüzünün yedinci katında yaşardı.	According to a number of views, the leader of the sky spirits and the shaman is the protector. He lived on the seventh floor of the sky.
Umay	Umay Ana, Humay, Yer İlahesi, Ulu Ana.	Umay Ana, Humay, Place Deity, Grand Mother.
Üç Müstü Bay Onı	Küçük çocukları kötü ruhlardan koruyan ilahe. Üç Boynuzlu Umay Ana olarak çevrilebilir.	A prophet who protects young children from evil spirits. Three Horned Umay can be translated as Mother.
Ülgen	Işıklı, ak ve semavi gibi vasıfları olan, ışıklı ruhların lideri ve yaratıcısı. Dini-mitolojik inanışlardaki en ulu ruhlardan biridir.	The leader and creator of illuminated souls with light, white and heavenly qualities. He is one of the greatest souls in religious-mythological beliefs.
Ürüng Ayıı Toyon	Yakutlarda, Gök Tanrı anlayışına yakın anlam ifade eden varlık. Gökler aleminde yaşayan “ayıı” adı verilen varlıkların lideridir. Eşinin adı Kün Kubey Hatun’dur.	In rubies, a being that makes close sense to the concept of God of the sky. He is the leader of the so-called “bear yaşayan in the heavens. His wife's name is Kün Kubey Hatun.
Üzüt	Ölmüş birinin ruhu, kötü ruh, şeytan şeklinde açıklanabilir.	The soul of a dead person, the evil spirit, can be explained as the devil.
Vergi	Şamanizme göre, istemekle ya da öğrenmekle şaman olunmazdı. Şamanlık sadece vergiyle kazanılırdı. Vergi ata şamanlar ya da ruhlar tarafından seçilmiş olanlara verilirdi.	According to shamanism, he would not be a shaman by wanting or learning. Shamanism was only earned with tax. The tax was given to those selected by ancestor shamans or spirits.
Vurgun	Azerbaycan Türklerine göre, ateşten yaratılmış bir ruh. Ağaç altlarında, su kenarlarında ve köprü altlarında yaşar.	According to the Azerbaijani Turks, a spirit created from fire. It lives under trees, water sides and under bridges.
Yada Taşı	İnanışa göre kurtların karnından çıkan şifali bir taş. Yada Taşı ile iklim üzerinde değişiklik yapılıp, yağmur yağdırılabilirdi. Bu taşın yeni doğmuş çocukları da kötülüklerden koruduğuna inanılırdı.	It is believed that the healing stone of the wolves. With the Stone or the climate could be changed and rained. This stone was believed to protect newborn children from evil.
Yallı	Özellikle Azerbaycan halk sanatında geniş yer tutan bir oyun.	Especially, it is a play that occupies a wide place in Azerbaijani folk art.
Yarımtık	Kelime anlamı olarak eksik vücutlu demektir. Bir gözü ve bir ayağı olan şeytani bir varlık.	The meaning of the word means incomplete body. An evil being with one eye and one foot.
Yayacı	Yaratan, yaratıcı, Tanrı anlamına gelir. Yayucı şeklinde de kullanılır.	Creator, creative, God means. It is also used as a spreader.
Yayık-D’ayık	Adının anlam ve işlevi bakımından Umay’a çok yakındır. En saf ruhlardan biri sayılır. Bazı kaynaklarda Ülgen’in oğlu, bazılarında ise kızı olarak geçer.	It is very close to Umay in terms of its meaning and function. He's one of the purest souls. In some sources Ülgen’s son, in others as a daughter.
Yeg	Kötü ruh, şeytandan gelen hastalık ya da zarar verme şeklinde açıklanır. Yek veya yik diye de kullanılır.	Evil spirit is defined as illness or harm from the devil. It can also be used as a single or a wash.
Yel Baba	Azerbaycan Türklerine göre tüm fırtınaların yöneticisi. Harman savurmak isteyen çiftçiler Yel Baba’ya seslenirdi.	According to the Azerbaijan Turks, he is the manager of all storms. Farmers who wanted to threw threshing would appeal to Yel Baba.
Yelbis	Şeytani tabiata sahip Albıs, Alvız, Almas adının değişik söylenişlerinden biridir. Sadece ruh ya da su ruhu olarak da tercüme edildiği kaynaklar mevcuttur. Yelbiz şekliyle de söylenir.	Albis, which has an evil nature, is one of the different pronunciations of the name Alvız, Almas. There are also sources in which it is translated only as the spirit or the spirit of water. Yelbiz is also said in its form.
Yel-Yil	Cin, kötü ruh, cin çarpması. Türk boylarının bir çoğunda zarar verici ruh anlamında kullanılmıştır.	Gin, evil spirit, gin strike. In many of the Turkish tribes, it was used as a damaging spirit.
Yer Ana	Doğanın başlangıcını sembolize eden, yeri yaratan, hayat veren toprak iyesi. Ulu Ana, İlahi Ana.	The land that symbolizes the beginning of nature, creates the earth and gives life. Great Mother, Divine Mother.
Yıldırım	Tanrının başlıca silahı ve göstergesiydi. Yakutlar, yıldırım çarpmış şamanı en güçlü ve kudretli şaman sayarlardı.	It was the main weapon and sign of God. The rubies considered the lightning-stricken shaman the most powerful and mighty shaman.
Yilbegen	Altay efsanelerinde geçen devlere verilen isimlerden biri. Çok korkunç olurlardı ve insan eti yerlerdi.	One of the names given to the giants of the Altai legends. They would be terrible and eat human flesh.
Yuğ	Yas töreni. Ölen yiğitlerin ardından yapına yas tutma törenlerinde okunan ağıtlara da yuğ denirdi. Yuğ törenlerindeki matem giysisi beyazdı. Şimdiki Türkçede kullanılan ağı sözcüğünün kökeni yuğ’dan gelmektedir. Bazı kaynaklarda sagu şeklinde de kullanılır.	Mourning ceremony. The mourning ceremonies after the dead valiants were called yuğ. The mourning dress at the ceremonies was white. The word ağı network an used in the current Turkish origin comes from yuğ. Some sources are also used in the form of sagu.
Yula	İnsan bedeninden geçici bir süre ayrılabilen canın aslı, cevheri şeklinde tanımlanabilir. Yula’nın özellikler hastalık zamanlarında bedeni terk ettiği düşünülür ve yula’yı bedene geri çağırmak için şamanlardan yardım istenirdi.	The origin of the soul, which can be temporarily separated from the human body, can be defined as ore. The oats were thought to have left the body during times of illness, and the shamans were asked for help to recall the oats to the body.
Yumuş Oğlanı	Yumuş sözcüğünün asıl anlamı, kolluk, elçilik ya da sipariştir. Mecazi anlamıyla Azrail’i işaret eder. Yumuş Oğlanı, emir kulu, buyruk kulu şeklinde de açıklanabilir.	The real meaning of the word Yumuş is law enforcement, embassy or order. Metaphorically, he points to Azrael. Yumuş Boy can also be explained as command servant or command servant.
Yum-Yom	Sözle yapılan sihir, hayır duası, ozan duası.	Magic by word, prayer of no, prayer of minstrel.
Zengi Baba	Evliya tipli koruyucu ruhlardan biri. Zengi Baba’nın ruhuna tapınmak için törenler düzenlenirdi. Törene mutlaka bir molla davet edilirdi. Molla, yeni doğan bebekleri sıhhatli ve uğurlu olması için Zengi Baba’ya dua ederdi.	One of the saintly guardian spirits. Ceremonies were held to worship Zengi Baba's soul. A mullah was invited to the ceremony. Mullah used to pray to Zengi Baba for his newborn babies to be healthy and auspicious.